تاثیر استرس بر تیروئید قسمت دوم

مسائل تیروئید گفته می شود که در بین خانم ها شایع تر است. آیا این مسئله درستی است؟

در بین افراد به طور متوسط 5% با مشکلات تیروئید تشخیص داده شده اند و بیشتر این افراد هم خانم هستند. تیروئید می تواند مشکل کم کاری یا پرکاری داشته باشد. بیش از 95% موارد از کم کاری تیروئید هستند.

بسیاری از علائم شایع برای داشتن مشکلات تیروئید: خستگی، پریشانی، یبوست، خشکی پوست، افزایش وزن، صورت پف کرده، خشونت، درد مفاصل، درد عضلات، ضعف عضلات، کلسترول بالا، پریودهای سنگین و نامنظم خانم ها، موهای نازک و شکننده، ضربان قلب پایین، حساسیت به سرما، حافظه بد، گواتر و ... .

گستردگی مسائل مرتبط با تیروئید حاکی از نکته مهمی است و آن اینکه تیروئید غده بسیار مهمی است و می تواند تمامی قسمت های بدن ما را تحت تاثیر قرار دهد.

غده تیروئید هم در آقایان و هم در خانم ها وجود دارد و به همین دلیل مشکلات تیروئید در هر دو جنس وجود دارد ولی چون خانم ها احساسات خود مانند خستگی، درد، حساسیت به سرما و غیره را بیشتر بروز می دهند به همین دلیل بررسی و تشخیص مسائل تیروئید در بین خانم ها بیشتر صورت می گیرد.

البته گفتنی است که بیش از 30 تا 50% از افراد درجات متفاوتی از مشکلات تیروئید را دارند که بنابر زمانبر بودن ایجاد این مسائل در بسیاری از آنها تشخیص داده نشده است.

سرمنشاء تولید تیروئید از هیپوتالاموس شروع می شود. هیپوتالاموس که مرکز کنترل تنظیمات بدن است و می تواند گرسنگی، تشنگی، PH بدن، میزان اکسیژن بدن، ترشح بسیاری از هورمون ها و ... را تنظیم و کنترل کند.

هیپوتالاموس TRH(Thyrotropin Releasing Hormone)را ترشح می کند که سیگنالی است برای هیپوفیز تا TSH(Thyroid Stimulating Hormone)را ترشح کند که باعث به کار افتادن تیروئید و تولید تایروکسین یا T4 که فرم غیرفعال تیروئید است می شود. T4 در کبد و برخی قسمت های نادر بدن به T3 که فرم فعال تیروئید است تبدیل می شود. این تیروئید فعال می تواند به جای جای بدن به گیرنده های تیروئید برود و عملکردهایی را که باید انجام دهد و سرعت ببخشد.

در این میان فرایندی به نام بازخورد منفی وجود دارد که باعث می شود هیپوتالاموس با کمک میزان T4 در خون به میزان تیروئید پی ببرد و با کم یا بیشتر کردن تولید TRH و در ادامه TSH بتواند میزان تیروئید در بدن را تنظیم نماید. درک این چرخه تولید در درک درمانهای رایج و شناخت کارکردهای بدن می تواند نقشی کارساز داشته باشد.

در درمان رایج برای کم کاری تیروئید فرم سنتز شده T4 را با نام Synthroid به عنوان دارو به بیمار می دهند که این فرم تیروئید می تواند از طریق بازخورد منفی در هیپوتالاموس تولید TRH و در ادامه TSH را تحت تاثیر قرار دهد که آن هم می تواند به کم شدن یا زیادتر شدن تیروئید توسط غذه ی تیروئید بیانجامد.

در این درمان برای تشخیص میزان TSH بدن که توسط هیپوفیز ترشح می شود و هورمونی محرک برای تیروئید است سنجیده می شود. بازه استاندارد برای TSH بین 0.5 تا 5 می باشد که بازه ای بسیار عریض است در حالی که برخی متخصصین بازه ی 1.8 تا 3 را بازه ای نرمال تر برای TSH در نظر می گیرند.

اگر این میزان از حد نرمال خارج باشد و فردی درمان معمول را دریافت کند ممکن است بهبودی برای مشکل تیروئیدش حاصل شود ولی در برخی موارد بعد از مثلا چندین ماه مشکلاتش برگردد.

دلیل این امر نگاه نکردن به تصویر کلی ارتباطات و عوامل دخیل در تروئید است که می توان در نمودار Harrowerمشاهده کرد.

همانطوری که در این نمودار مشخص است تقریبا تیروئید با تمامی قسمت ها و غده های بدن کم و بیش ارتباط و سیگنال دارد و می تواند آنها را تحت تاثیر قرار دهد و این نشان دهنده ی این امر است که برای بررسی مسائل تیروئید به صورت دقیق این تصویر کلی در نظر گرفته شده و علاوه بر TSH فاکتورهای دیگری نیز بررسی شود.

یکی از نقاط بسیار حساس بدن که می تواند مورد حمله ی خود ایمنی قرار بگیرد تیروئید است. این غده بسیار حساس است و برای انجام عملکردهای خود به عنصر ید نیاز دارد. بیش از 70 تا 80% از ید بدن داخل بافت غده تیروئید قرار دارد و این عنصر سمی در تیروئید شکسته و برای عملکردهای مختلف مانند تولید تیروئید به کار می رود. ید در جدول تناوبی عنصرها در گروه هالوژن ها قرار دارد و با عناصری مانند فلور، کلر و برمید هم خانواده و هم ویژگی است. شباهت ید با این عناصر سمی باعث می شود که این عناصر اگر وارد بدن ما شوند توسط تیروئید جذب شوند. فلور و کلر برای ضدعفونی به آب افزوده می شوند و برمید ماده ای است که به وفور در غذاها و تولیدات صنعتی افزوده می شود.

این عناصر سمی پس از جذب توسط تیروئید باعث آسیب به سلول های تیروئید و مرگ آنها می شوند. این سلول های مرده در نقاطی از بدن انباشته می شوند ولی بدن سیستم پاکسازی برای این موارد دارد. اگر میزان این سلول های مرده در جاهاییی از بدن که نباید باشند افزایش یافته و اقدامات پاکسازی بدن نیز تشدید یابد ممکن است این امر به حملات خود ایمنی در تیروئید بیانجامد که به شدت به تیروئید آسیب خواهد رساند.

عوامل دیگری مانند سندرم روده چکه کن(Leaky Gut)و آلرژی های غذایی می توانند باعث این حملات خود ایمنی و یا تشدید این حملات شوند.

یکی از مشکلات شایع تیروئید گواتر(Goiter) است که از کمبود ید ناشی می شود. در حالت عادی که بدن به منابع ید مانند: نمک یددار، مکمل های ید و غذاهای یددار دسترسی دارد می تواند با کمک ید عملکردی سالم و مناسب داشته باشد. وقتی تیروئید با کمبود ید مواجه می شود مجبور است خود را با این شرایط وفق دهد. برای تیروئید هر مولکول و اتم ید اهمیت دارد و لذا تعداد گیرنده های ید خود را افزایش می دهد و این کار منجر به بزرگ شدن تیروئید می شود.

در این وضعیت تیروئید سالم است و فقط با بزرگ شدن تعداد گیرنده های ید خود را افزایش داده است و با افزودن ید به این سیستم و تیروئید بعد از مدتی تیروئید به وضعیت عادی بر خواهد گشت.

گروهی از غذاها با نام گویتروژن ها(Goitrogens) وجود دارند که گفته می شود به تیروئید آسیب می رسانند و موجب ایجاد گواتر می شوند. این غذاها در خود موادی دارند که برای چسبیدن به پهلوهای پیوندی ید با ید رقابت می کنند. در مواقعی که کمبود ید وجود دارد این مساله می تواند منجر به بدتر شدن گواتر شود. اگر فردی منابع خوب ید دریافت می کند این مواد مشکل زا نخواهند بود. دسته غذاهای گویتروژن خانواده کلم ها، سویا، خانواده ترب ها و ... را شامل می شود.

استرس یکی از عواملی است که می تواند در جای جای بدن سبب ایجاد مشکلاتی شود و تیروئید نیز از این قاعده پیروی می کند. برای درک این مکانیزم به جزئیات تشخیص کم کاری تیروئید با TSH در حالت معمول می پردازیم. در این تشخیص بازه 0.5 تا 5 بازه ی نرمال برای TSH است و هرچقدر این میزان به 5 نزدیک باشد نشانه ای از کم کاری تیروئید است چون در این حالت پیام بیشتری برای تولید تیروئید صادر می شود و این به دلیل کم کاری تیروئید است.

هر چقدر این عدد به 0.5 نزدیکتر باشد نشان از پرکاری تیروئید است، چون در این حالت به دلیل پرکاری تیروئید پیام کمتری برای تولید تیروئید(T4) صادر می شود.

برای اینکه بتوانیم اثرات استرس را بر تیروئید بررسی کنیم این بازه نرمال را کمی می شکنیم و 1.8 تا 3 را بازه ای نرمال تر در نظر می گیریم.

در زمانی که بدن در استرس قرار دارد، کورتیزول بالا می رود و بدن اولویت های خود را برای تامین منابع تغییر می دهد، باعث می شود که هیپوتالاموس حساسیتش کمتر شود و این به معنی پرت زدن مرکز تنظیمات بدن در حین کار است. ممکن است فردی T4 کمی داشته باشد و بازخورد منفی سیگنالی برای افزایش تولید صادر کند ولی چون بدن در استرس قرار دارد و هیپوتالاموس حساسیت کمتری دارد به این سیگنال واکنش و پاسخی نخواهد داد. یعنی سیگنالی که قرار بود TRH و در ادامه TSH را افزایش دهد تا میزان T4 نیز افزایش یابد اتفاق نمی افتد و این برخلاف تشخیص معمول کم کاری تیروئید است.

فردی با علائم کم کاری تیروئید در بازه 0.5 تا 1.8 با داشتن استرس TSH کمی نیز خواهد داشت و توسط پزشک به پرکاری تیروئید تشخیص داده خواهد شد و نکته ای مهم که باید در نظر داشت.

یکی از قسمت های دیگر چرخه تیروئید که توسط استرس می تواند تحت تاثیر قرار گیرد تبدیل فرم غیرفعال تیروئید(T4) به فرم فعال تیروئید(T3) در کبد است. وقتی بدن در حالت استرس قرار دارد در فرایند این تبدیل در کبد قسمتی از T3 ها به شکل معکوس(Reverse T3) تبدیل می شوند که فرمی به درد نخور هستند و نمی توانند عملکردی را انجام دهند و این میزان تیروئید فعال و سالم در بدن را پایین می آورد. هر چقدر میزان استرس بیشتر باشد درصد این تبدیل معکوس بیشتر خواهد شد.

در ویدئوهای آینده بیشتر مسائل حوزه تیروئید را بررسی می کنیم.

برای دیدن ویدئوهای سلامتی بیشتر می توانید از بخش دانلودهای سایت استفاده نمائید.